Τι είναι η Γνωστική - Συμπεριφορική Θεραπεία;
Η Γνωστική - Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) είναι μία από τις πιο διαδεδομένες και εμπειρικά τεκμηριωμένες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Συνδυάζει αρχές της συμπεριφορικής και της γνωσιακής θεωρίας, είναι συνεργατική ( δηλαδή η θεραπεύτρια φέρει στη θεραπευτική σχέση τις επιστημονικές γνώσεις της και ο πελάτης τη γνώση της δικής του εμπειρίας, συνεπώς και οι δύο είναι ενεργοί συμμετέχοντες), είναι βραχεία και χρονικά περιορισμένη (συνήθως από 6 έως 20 συνεδρίες, ανάλογα με το ζήτημα που απασχολεί τον πελάτη).
Κεντρική ιδέα της θεραπείας είναι ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις και οι συμπεριφορές των ανθρώπων επηρεάζονται από τις γνωσίες, δηλαδή τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις και τις ερμηνείες του ατόμου για τα γεγονότα και τον εαυτό του. Συνήθως, στην καθημερινότητά μας δεν αντιλαμβανόμαστε την επίδραση των σκέψεων μας στην συναισθηματική μας κατάσταση, καθώς τείνουμε να αποδίδουμε τα συναισθήματά μας σε γεγονότα. Ωστόσο, δεν αντιδρούμε όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Αυτή η θεμελιακή γνωσιακή αρχή, ότι δηλαδή οι διαφορετικές γνωσίες οδηγούν σε διαφορετικά συναισθήματα, αποτελεί και την αρχή της θεραπείας. Τροποποιώντας τις δυσλειτουργικές σκέψεις μας, μπορούμε να αλλάξουμε και τα συναισθήματά μας.
Η δεύτερη βασική αρχή της θεραπείας είναι η συμπεριφοριστική αρχή. Η συμπεριφορά μας έχει κεντρικό ρόλο στη διατήρηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Πολλές φορές η αλλαγή της συμπεριφοράς μας αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο αλλαγής των δυσλειτουργικών σκέψεων και των αρνητικών συναισθημάτων. Η κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ σκέψης - συναισθήματος - συμπεριφοράς - φυσιολογίας μέσα στο περιβάλλον που λειτουργεί και αναπτύσσεται ο κάθε άνθρωπος είναι καθοριστικής σημασίας για τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία.
Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο κατανόησης και ερμηνείας η ψυχική δυσφορία γίνεται καλύτερα αντιληπτή ως ακραία εκδοχή των φυσιολογικών διαδικασιών, παρά ως μία παθολογική, ανίατη κατάσταση. Πρόκειται επομένως για το ένα άκρο ενός συνεχούς της ανθρώπινης εμπειρίας (αρχή του συνεχούς). Η θεώρηση αυτή συνεπάγεται αφενός πως τα ψυχολογικά προβλήματα μπορούν να προκύψουν στον καθένα μας, και αφετέρου πως μπορούν να γίνουν κατανοητά όχι μόνο από τον "ειδικό", αλλά και από τον ίδιο τον πελάτη. Η θεραπεύτρια και ο πελάτης συνεργάζονται εστιασμένοι στο "εδώ και τώρα", στις διαδικασίες που συντηρούν το πρόβλημα, αναγνωρίζοντας τις παρελθοντικές εμπειρίες που συνέβαλλαν στην ανάπτυξη του, αλλά χωρίς να εμμένουν στο παρελθόν.